IE en Reclame

Het auteursrecht gaat over ‘werken van letterkunde, wetenschap of kunst’. Dat is een nogal ruime definitie, die zich uitstrekt tot alle werken waarin originele, creatieve keuzes zijn gemaakt: teksten, muziek, foto’s, filmpjes, schilderijen, tv-formats, kledingstukken, meubels, sieraden, alles wat met vormgeving te maken heeft, geuren en (mogelijk) zelfs smaak. Ook software kan auteursrechtelijk beschermd zijn (meer daarover in de specialisatie IT-recht). Alleen degene die het auteursrecht heeft, heeft ook het exclusieve recht om het werk te openbaren (te publiceren) en te verveelvoudigen (kopiëren, delen et cetera). Auteursrecht hoeft niet te worden geregistreerd: het ontstaat vanzelf, op het moment dat een werk is gemaakt.

Modellenrecht en auteursrecht gaan vaak samen. Het modellenrecht beschermt het uiterlijk van ‘een voortbrengsel’, zoals een product of dessin. Wil iets bescherming kunnen krijgen, dan moet het gaan om iets nieuws met een eigen karakter. Het moet iets zijn dat anders is dan al op de markt te vinden is. Als een model binnen een jaar nadat het openbaar gemaakt is wordt geregistreerd, is de bescherming het meest ruim. Niet geregistreerd? Ook dan kan een model drie jaar lang rekenen op bescherming tegen kopieën, als ongeregistreerd EU-model.

Nabootsen mag volgens het Nederlandse recht, zolang er maar geen rechten van intellectuele eigendom worden geschonden. Met één belangrijke uitzondering: het mag niet als degene die nabootst ook voor een andere oplossing had kunnen kiezen, als die oplossing niets afdoet aan de bruikbaarheid en kwaliteit van het product. Ontstaat hierdoor verwarring, dan is de nabootsing niet toegestaan. De rechthebbende kan dan optreden op basis van onrechtmatige daad.

Het octrooirecht beschermt technische uitvindingen die nieuw, inventief en industrieel toepasbaar zijn. De bescherming geldt voor een bepaalde periode. Na afloop van de octrooiduur mag iedereen de techniek vrij gebruiken. Het octrooirecht geldt alleen voor technische voortbrengselen of werkwijzen. Anders dan bij het auteurs- of modellenrecht en bij slaafse nabootsing speelt de vormgeving hier dus geen rol.

Een merk is een ‘teken ter onderscheiding van waren en/of diensten’. Dat kan een woord zijn, een logo of een combinatie van letters en cijfers. Ook een kleur, de vorm van producten of verpakkingen kunnen een merk zijn. Merken creëren onderscheid voor bedrijven. Merkrecht ontstaat op het moment van registratie van het merk. Daarom is het van belang een merk snel te registreren, liefst al voordat het in gebruik wordt genomen. Een merkregistratie voorkomt dat anderen iets vergelijkbaars gebruiken voor identieke of soortgelijke waren of diensten (of soms voor iets heel anders).

Het handelsnaamrecht beschermt de naam van een bedrijf tegen de verwarring die kan ontstaan als een ander bedrijf in hetzelfde gebied iets soortgelijks doet onder een naam die daarop lijkt. Een handelsnaamrecht ontstaat vanaf het moment dat de naam wordt gebruikt in het economisch verkeer. Registratie bij de Kamer van Koophandel is dus voldoende. Wel is de bescherming van het handelsnaamrecht beperkter dan die van het merkrecht.

Domeinnamen zijn geen IE-recht. Wel zijn ze vaak onderwerp van IE-geschillen. Het kan zijn dat de registratie of het gebruik van een domeinnaam in conflict is met een merk of handelsnaam van een derde. Ook kunnen domeinnamen te kwader trouw zijn geregistreerd. Van kwade trouw is bijvoorbeeld sprake als:

• de domeinnaamhouder grootschalig handelt in domeinnamen
• hij stelselmatig merken als domeinnaam registreert
• hij de bedrijfsvoering van een concurrent met de registratie wil hinderen

Met reclame kunnen bedrijven zichzelf of hun producten en diensten onderscheiden van de concurrentie. In reclamecampagnes worden regelmatig de grenzen opgezocht of er wordt ingehaakt op een uiting van een concurrent. Dan kunnen IE-rechten een rol spelen. Legaltree adviseert en procedeert over alle vormen van reclame, zoals misleidende reclame, het gebruik in reclame van andermans naam of merk, promotionele kansspelen en oneerlijke handelspraktijken. Daarin komen de traditionele uitingen aan bod, maar bijvoorbeeld ook reclame via social media en internet (zoals Adwords).